Belofte maakt schuld, heb ik vaker geschreven. Vorige keer meldde ik dat ik het wel eens kon hebben over ‘profaan’, dat ik omschreef als een mooi woord. Wat is het en waar komt het vandaan? Profaan komt van het Latijnse profanus 'oningewijd, niet-heilig', een samenstellende afleiding van pro 'voor' en fanum 'tempel, heiligdom'.
Het Van Dale Etymologisch woordenboek schrijft: ‘… dus slaand op diegenen, die vóór de tempel bleven ...’ In tegenstelling tot onze kerken was de tempel in de oudheid niet een plaats waar het volk binnentrad om een dienst mee te maken.
In de christelijke terminologie is profaan dus een term die wereldlijk betekent, in de tegengestelde betekenis van geestelijk of sacraal. Als bijvoeglijk naamwoord wordt het ook gebruikt, zoals profane kunst (alle niet-religieuze kunst wordt profaan of wereldlijk genoemd). Profane insignes hebben dan weer wel een link met het geloof aangezien ze veel gebruikt werden door mensen die in de middeleeuwen op kruistocht gingen en waarvan werd aangenomen dat ze de reizigers beschermden en een magische kracht hadden. Een beeltenis, zoals hierboven, is dan vaker mythisch van aard.
Paul Spoormans