Het is zonneklaar, reinheid is belangrijk. De bijbel staat er vol van. In het oude testament, maar ook in het nieuwe testament staan er voldoende verhalen over reinheid en ritueel wassen.
De oorsprong zit voor een groot deel, natuurlijk, in de opsplitsing in zaken die goed en die niet goed zijn. Denk aan het leven en de dood. Dieren die aas eten en onfrisse dingen zijn slecht. Dieren die in de aarde wroeten zijn slecht. Varkens(vlees), bloed, maar ook garnalen en meer zijn daarom slecht en binnen de Joodse wetten verboden. Om die reden ontwijkt men ongestelde vrouwen en kent men rituele baden. In het christelijke geloof zijn de reinheidswetten duidelijk naar de achtergrond verdrongen. Omdat de eerste niet-Joodse bestuurders gewoon viespeuken waren? Wie zal het weten.
In zijn algemeenheid kan men zeggen dat het goed voor je is om de reinheidsgeboden te volgen. In een enkel geval pakt het nadelig uit (al is dat vooral door onbegrip of gebrek aan kennis). Als voorbeeld gaan we terug naar Zutphen in de 14de eeuw. Zutphen heeft in die tijd een kleine Joodse gemeenschap. In de jaren 1348-49 wordt Zutphen getroffen door een ernstige pestepidemie, midden in haar ‘Gouden Eeuw’. Een groot deel van de bevolking komt om, maar er valt slechts een gering aantal slachtoffers onder de Joden. De niet-Joodse bewoners verdenken de Joden daarom van het vergiftigen van van alles en nog wat en moorden daarom de Joden massaal uit, zowel in Zutphen als in de omstreken. Eeuwen later weten we waardoor de pest veroorzaakt wordt en dat een goede bescherming verkregen kan worden door reinheid en regelmatig wassen of ontsmetten.
Paul Spoormans