Over het geboortejaar van Jezus bestaat geen zekerheid. Er is ook onzekerheid over de plaats waar hij is geboren. Vier mannen hebben het levensverhaal van Jezus opgeschreven. Normaal geldt de regel dat vier meer weten dan één, maar dat is niet het geval bij de geboorte van Jezus. Hij is geboren in Bethlehem in Juda schrijven Lucas (2:4-7) en Mattheus (2,1). Volgens die twee is het dus Bethlehem. De derde persoon, Marcus, vindt het blijkbaar zo onbelangrijk dat hij helemaal niets zegt over de geboorte van Jezus. Hij wijst er alleen op dat Jezus als volwassene vertrok uit Nazareth in Galilei (1,9). Ook de vierde, Johannes, noemt Nazareth (7,40-45). Deze Johannes laat zich bovendien in negatieve zin uit over de mogelijkheid dat Jezus in Bethlehem geboren zou zijn.
Mogen we de twee auteurs geloven die zeggen dat Jezus geboren is in Bethlehem? Als we historici volgen dan is dat over het algemeen niet het geval. We mogen niet te veel waarde hechten aan de historische betrouwbaarheid van deze geboorteverhalen, zeker niet aan de vier evangeliën. Hier ligt een interessant punt van verschil in benadering tussen een “historicus” en een “gelovige”, een verschil ook in beleving.
Beide evangelisten schrijven met hun geboorteverhaal geen wetenschappelijke biografie over Jezus, maar een “goed bericht” (evangelie). Ze beschrijven niet wat ze met eigen ogen hebben gezien, want hun verhalen zijn pas veel later op papier gezet. Op zijn vroegst zeventig jaar na de geboorte van Jezus. Ze legden geen feiten vast die achteraf te controleren zijn, maar schreven op wat ze in Jezus zagen: de redder. Ze leverden geen journalistiek verslag, maar legden hun ziel bloot in de verhalen. Van die verhalen deden er trouwens meer dan vier de ronde in die tijd. In onze tijd zou je beide heren dus eerder aantreffen in De Nieuwe Kolk voor een musical dan in het Drents Archief. Bij een musical is de juistheid van het verhaal minder belangrijk dan de goede toon. Beide evangelisten maken allereerst duidelijk dat Jezus uit het geslacht van koning David komt. Hij wordt in die lijn dus geboren in Bethlehem, de stad van David.
Moraal van het verhaal? Voor de burgerlijke stand is het belangrijk te weten waar je geliefde geboren is. Maar hoe belangrijk is dat voor jou? Belangrijker is dat de liefde in jou is opgebloeid voor die persoon. Voor de liefde maakt het niets uit waar je geliefde is geboren. Liefde is net als geloven: uiteindelijk is het weten met hart en ziel, niet met je verstand. Zeker weten, ook in het nieuwe jaar.
Willy van Olffen