In oktober schreef minister Robbert Dijkgraaf een brief aan de leerlingen van HAVO en VWO. Hij deed dit om hen te stimuleren een eigen keuze te maken en niet alleen te kijken naar de ‘hoogte’ van de opleiding. Ik weet niet of het eerder gebeurd is, dat een minister deze groep direct aanschrijft. Waarom deed hij dat?
We zijn geneigd om dat opleidingsniveau te kiezen dat we aankunnen en niet te laag in te zetten. Sommige ouders stimuleren hun kinderen ook in deze richting. Als je qua intelligentie VWO aan kunt, moet je niet de HAVO doen. Als je een universitaire studie aan kunt, ga je niet naar het HBO. Maar is dat altijd een juiste keuze?
Het is belangrijk dat je iets kiest dat bij je past. Sommige leerlingen zijn praktisch ingesteld en waarom zouden zij niet naar het (lager of middelbaar) beroepsonderwijs gaan. Bovendien schreeuwt onze samenleving om praktisch opgeleide mensen. Er is een groot te kort aan vaklui op tal van terreinen: bouwvakkers, loodgieters, automonteurs enz.. En er zijn te weinig leerkrachten en verplegenden. Het tekort wordt groter en is op dit moment eigenlijk al te groot. We kunnen niet allemaal journalist worden.
Iets dat bij je past? Dat is niet per se iets dat je leuk vindt. Als je alleen kijkt naar wat je leuk vindt, maak je misschien helemaal geen kans op een baan, kun je niet in je eigen levensonderhoud voorzien en lever je ook geen bijdrage aan de samenleving.
Er moet bij opleidings- en beroepskeuzen een gezond evenwicht mogelijk zijn tussen opleidingsniveau, maatschappelijke behoefte en persoonlijk interesse en voorkeur. Richt je niet alleen op het niveau, maar kijk breder en laat je breder informeren en adviseren.
Het basisonderwijs – als het goed functioneert – zou een basis moeten leggen zodat iedereen mee kan doen in de samenleving. Tot je 12de moet algemene kennis worden aangebracht en de meest elementaire sociale ontwikkeling gestimuleerd worden. Na het basisonderwijs gaan interesses en mogelijkheden uit elkaar, al naar gelang de talenten die eenieder van God heeft ontvangen.
Ron van den Hout
bisschop van Groningen – Leeuwarden