Te snel wordt dit gebed door veel katholieken gebeden: het Onze Vader. Het is het enige gebed dat Jezus zelf aan Zijn leerlingen, en dus ook aan ons, heeft gegeven, maar aan hoe we het bidden is dat niet te merken. Zouden we beseffen van Wie we dit gebed gekregen hebben, dan baden we wel op waardiger wijze…

Het ‘Onze Vader’: hoe vaak is dit gebed door hoeveel mensen gebeden? Ik denk miljoenen, misschien wel miljarden keren. Het is het gebed bij uitstek. In de tekst van het ‘Onze Vader’ tref je alles aan wat een mens mag bidden.

Eerst wil ik iets zeggen over de ‘aard’ van dit gebed. Het wordt vaak privé gebeden. Mensen bidden het, wanneer ze alleen zijn. Maar, als je heel precies naar het woordgebruik kijkt, dan kom je erachter dat het eigenlijk een gemeenschapsgebed is. De bidder heeft het niet over ‘mijn’ Vader, maar over ‘onze Vader’. Er wordt niet gesproken over ‘mijn’ dagelijks brood, maar over ‘ons’ dagelijks brood. Vaak genoeg zal de gelovige dit gebed alleen bidden, maar al biddend plaatst hij zich in een bredere gemeenschap. Meer dan een privé-gebed, is het Onze Vader het gebed van de christenheid. Of mag het het gebed van de gehele mensheid heten?

God wordt in dit gebed aangesproken met ‘Onze Vader’. We beschouwen God als onze vader en gaan daarmee in het voetspoor van Jezus die God aansprak met het Aramese woord ‘Abba’. Dat betekent in vertaling ‘vader’, maar beter kun je vertalen met ‘pappa’ of ‘pappie’. Als we God aanspreken met ‘Onze vader’ geven we eigenlijk aan hoe intiem de band is tussen God en ons, mensen.

‘Die in de hemel zijt’. Met deze woorden geven we aan dat God van een totaal andere orde is dan al het bestaande. God is te groot voor ons begrip en zal dat altijd blijven. We kunnen Hem niet aanraken, niet zien en niet nameten. Maar met deze woorden wordt nog iets anders gezegd. God is in de hemel; de hemel is, kun je zeggen, zijn domein. Impliciet wordt daarmee iets over ons, mensen, gezegd en over ons domein. Ons domein is de aarde. Toen God scheppend alles tot stand bracht, heeft Hij de aarde aan de mens gegeven. De aarde is de plek, die we van God gekregen hebben. Daar leven we, met vallen en opstaan en met alles wat daar verder nog bij hoort.

‘Geef ons heden ons dagelijks brood’. ‘Ons dagelijks brood’, dat is veel meer dan het brood in onze broodtrommel. ‘Ons dagelijks brood’, dat is alles wat we nodig hebben om te kunnen leven: voedsel en drank, kleren om aan te trekken en een dak boven je hoofd. Wat we ook nodig hebben, zijn lieve mensen om ons heen die voor ons zorgen en om ons geven. Als we bidden ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’, zeggen we eigenlijk tegen God: ‘Geef dat dat ons nooit zal ontbreken’. Onze paus Benedictus geeft aan deze bede een nog diepere betekenis en vermoedt dat hierin bovendien naar de eucharistie verwezen wordt. Dan drukt deze bede een verlangen uit naar Jezus, die van zichzelf zegt: ‘Ik ben het levende brood dat uit de hemel is neergedaald’ (Joh.6,51a). Als we deze bede op deze ‘pauselijke’ manier interpreteren, vragen we aan God om altijd in verbondenheid met Jezus onze levensweg te mogen gaan.

Het ‘Onze Vader’ – wat in dit gebed wordt uitgesproken, is hier maar heel gedeeltelijk aangestipt. Ik hoop dat dit gebed door veel christenen opnieuw gewaardeerd gaat worden en dat het ons woorden geeft, als ons in ons bidden de woorden gaan ontbreken. Ik hoop dat we dit gebed blijven bidden, privé en wanneer we als christenen samenkomen, want, zoals gezegd, hierin is alles vervat wat een mens mag bidden. Zo zij het!